MALZEME MUAYENE METODLARI
1- GÖZLE MUAYENE
Bir ürünün yüzeyindeki süreksizlikler, yapısal bozukluklar, yüzey
durumu gibi kaliteyi etkileyen parametrelerin optik bir yardımcı
(büyüteç gibi) kullanarak veya kullanmaksızın muayene edilmesidir.
Gözle
muayene, çok basit bir metot olarak görünse de kendine özgü incelikleri
vardır. Genellikle bir başka tahribatsız muayene metodunun
uygulanmasından önce yapılması gereken bir çalışmadır. Zaten diğer
tahribatsız muayene yöntemleri için hazırlanmış uygulama standartlarının
çoğunda da öncelikle gözle muayene yapılması ve bulguların kaydedilmesi
istenir.
Uygulama Alanları:
Metalik
veya metalik olmayan bütün malzemelere uygulanabilir. Muayene
yüzeylerine ulaşabilirlik durumuna göre gerektiğinde endoskoplar gibi
yardımcı gereçler de kullanılabilir
Kullanılan EN ve ISO Standartları
Genel:
EN 13018 - Tahribatsız muayene-Gözle muayene-Genel kurallar
ISO 3057 - Tahribatsız muayene-Metalografik replika tekniği ile yüzey muayenesi
EN ISO 3058 - Tahribatsız muayene-Gözle muayene için yardımcı malzemeler-Düşük büyütmeli büyüteçlerin seçilmesi
Kaynaklar:
EN 970 - Ergitme kaynaklarının tahribatsız muayenesi -Gözle muayene
EN 25817 - Çelikte ark kaynaklı birleştirmeler-Kusurlar için hata seviyeleri kılavuzu
Dökümler:
ISO 10049 - Alüminyum alaşımı dökümler-Gözeneklerin değerlendirilmesi için gözle muayene
ISO 11971 - Çelik dökümlerin yüzey kalitesi için gözle muayene
2- MANYETİK PARÇACIKLA MUAYENE
Yüzey
hatalarının tespiti için kullanılan bir muayene metodudur. Hataların
muayene yüzeyine açık olması gerekmez. Muayene yüzeyine bir manyetik akı
uygulanması durumunda yüzeyde bulunan süreksizlikler üzerinde, yüzeyde
konumlanma durumuna bağlı olarak, kaçak akı oluşur. Bu arada muayene
yüzeyine ferromanyetik tozlar serpilirse bu tozlar kaçak akılar
tarafında çekilerek süreksizlikler üzerinde toplanır. Böylece
süreksizliklerin yerleri tespit edilebilir.
Uygulama Alanları:
Ferromanyetik bütün malzemelere uygulanabilir.
Kullanılan EN ve ISO Standartları
Genel:
EN ISO 9934-1-Tahribatsız muayene-Manyetik parçacık muayenesi-Bölüm 1: Genel kurallar
Kaynak:
EN ISO 17638 (Eski EN 1290)-Kaynakların tahribatsız muayenesi - Manyetik parçacık muayenesi
EN ISO 23278 (Eski EN 1291)- Kaynakların tahribatsız muayenesi-Manyetik parçacık ile muayene-Kabul seviyeleri
Dökümler:
EN 1369 - Dökümler-Manyetik parçacık muayenesi Çelik dövmeler:
EN 10228-1 - Çelik dövmelerin tahribatsız muayenesi-Bölüm 1: Manyetik parçacık muayenesi
Çelik borular:
EN 10246-12 -
Çelik boruların tahribatsız muayenesi-. Bölüm 13: Dikişsiz ve kaynaklı
çelik boruların yüzey kusurları için manyetik parçacık muayenesi
Yüksek
enerjili elektromanyetik dalgalar (ışınım) pek çok malzemeye nüfuz
edebilirler. Belli bir malzemeye nüfuz eden ışınım malzemenin diğer
tarafına konan ışınıma duyarlı filmleri de etkileyebilir. Bu filmler
daha sonra banyo işlemine tabi tutulduklarında ışınımın İçinden geçtiği
malzemenin iç kısmının görüntüsü ortaya çıkar. Bu görüntü malzeme
içindeki boşluklar veya kalınlık / yoğunluk değişiklikleri nedeniyle
oluşur. Malzemenin içinin bu şekilde görüntülenmesi Radyografi olarak
adlandırılır. Eğer malzemenin arka tarafına film yerine bir dedektör
konup malzemeden geçen ışınım toplanarak bir monitöre aktarılırsa bu
teknik de Radyoskopi olarak adlandırılır.
Uygulama Alanları
Metalik veya metalik olmayan bütün malzemelerde beklenen hacimsel ve yüzey hatalarının tespiti için kullanılabilir.
Kullanılan EN ve ISO Standartları Genel:
EN 444 - Tahribatsız muayene-Metalik malzemelerin X ve gama ışınlarıyla radyografik muayenesi için genel prensipler
EN 462-1-
Tahribatsız muayene-Radyografların görüntü kalitesi - Bölüm 1: Görüntü
kalite göstergeleri (Tel tlpi)-Görüntü kalite değerinin tespiti
EN 462-2-
Tahribatsız muayene-Radyografların görüntü kalitesi - Bölüm 2: Görüntü
kalite göstergeleri (Kademeli/delik tipi)-Görüntü kalite değerinin
tespiti
prEN ISO 19232-3
(Eski EN 462-3)-Tahribatsız muayene - Radyografların görüntü
kalitesi-Bölüm 3: Demir esaslı malzemeler için görüntü kalite sınıfları
prEN ISO 19232-4
(Eski EN 462-4)-Tahribatsız muayene-Radyografların görüntü kalitesi -
Bölüm 4: Görüntü kalite değerleri ve görüntü kalite çizelgelerinin
deneyle değerlendirilmesi
prEN ISO 19232-5
(Eski EN 462-5)-Tahribatsız muayene-Radyografların görüntü kalitesi -
Bölüm 5: Görüntü kalite göstergeleri (Çift telli tip)-Toplam yarı gölge
değerinin tespiti
Kaynaklar:
EN 1435- Kaynakların tahribatsız muayenesi - Kaynaklı birleştirmelerin radyografik muayenesi
EN 12517- Kaynakların tahribatsız muayenesi-Kaynaklı birleştirmelerin radyografik muayenesi - Kabul seviyeleri
Dökümler:
EN 12681 - Döküm - radyografik muayene
Yüzey hatalarının tespiti için kullanılan bir muayene metodudur.
Muayene
yüzeyine açık süreksizlikler içine kapiler etki ile nüfuz etmiş olan
penetrant sıvısı geliştirici tarafından tekrar yüzeye çekilerek
süreksizlik belirtileri elde edilir. Süreksizlikler çatlak türü ise
çizgisel belirtiler, gözenek türü ise yuvarlak belirtiler elde edilir.
Uygulama Alanları
Metalik veya metalik olmayan bütün malzemelerde beklenen yüzey hatalarının tespiti için kullanılabilir.
Kullanılan EN ve ISO Standartları
Genel:
EN 571-1 (EN ISO 3452-l) - Tahribatsız muayene - Penetrant muayenesi - Bölüm 1: Genel kurallar
EN 571-2 (EN ISO 3452-2) - Tahribatsız muayene - Penetrant muayenesi - Bölüm 2: Penetrant malzemelerinin muayenesi
EN 571-3 (EN ISO 3452-3) - Tahribatsız muayene - Penetrant muayenesi - Bölüm 3: Referans muayene blokları
EN 571-4 (EN ISO 3452-4) - Tahribatsız muayene - Penetrant muayenesi - Bölüm 4: CihazlarISO 3059 - Tahribatsız muayene - Penetrant ve Manyetik parçacık muayeneleri-inceleme şartları
EN ISO 23277 (Eski 1289) - Kaynakların tahribatsız muaye-nesi - Kaynakların penetrant muayenesi - Kabul seviyeleri
Dökümler:
EN 1371-1- Dökümler - Sıvı penetrant muayenesi - Bölüm 1: Kum, basınçsız ve düşük basınçlı kalıp dökümler
EN 1371-2- Dökümler - Sıvı penetrant muayeenesi - Bölüm 2: Hassas dökümlerÇelikdövmeler:
EN 10228-2- Çelik dövmelerin tahribatsız muayenesi - Bölüm 2: Penetrant muayenesi
Çelik borular:
EN 10246-11-
Çelik boruların tahribatsız muayenesi - Bölüm 11: Dikişsiz ve kaynaklı
çelik boruların yüzey kusurları için sıvı penetrantla muayenesi
Malzeme içine gönderilen yüksek
frekanslı ses dalgaları ses yolu üzerinde bir engele çarparlarsa
yansırlar. Çarpma açısına bağlı olarak yansıyan sinyal alıcı proba
gelebilir veya gelmeyebilir. Alıcı proba ulaşan yansıyan sinyal
ultrasonik muayene cihazının ekranında bir yankı belirtisi oluşturur.
Yankının konumuna göre yansıtıcının muayene parçası içindeki
koordinatları hesaplanabilir. Ayrıca yankının yüksekliği de yansıtıcının
büyüklüğü hakkında fikir verir. Yankı sinyalinin şekline bakılarak
yansıtıcının türü hakkında da bir yorum yapmak mümkün olabilir.
Metalik veya metalik olmayan
malzemelerde beklenen hacimsel hatalar İle çatlak türü yüzey hatalarının
tespiti için kullanılabilir.
Kullanılan EN ve ISO Standartları Genel:
EN 583-1- Tahribatsız muayene - Ultrasonik muayene: Genel kurallar
EN 583-2- Tahrlbatsız muayene - Ultrasonik muayene: Hassasiyet ve aralık ayarı
EN 583-3- Tahribatsız muayene - Ultrasonik muayene: Geçirim tekniği
EN 583-4- Tahrlbatsız muayene - Ultrasonik muayene: Yüzeye dik kusurlar için muayene
EN 583-5- Tahribatsız muayene - Ultrasonik muayene: Kusurların karakterizasyonu veboyutlandırılması
EN 583-1- Tahribatsız muayene - Ultrasonik muayene: Kusurların tespiti ve boyutlandırılması için uçuş-zamanı kırınım tekniği (TOFD)
EN 12668-1- Tahribatsız muayene - Ultrasonik muayene teçhizatının karakterizasyonu ve doğrulanması -Bölüm l:Cihazlar
EN 12668-2- Tahribatsız muayene - Ultrasonik muayene teçhizatının karakterizasyonu ve doğrulanması -Bölüm 2: Problar
EN 12668-3- Tahribatsız muayene - Ultrasonik muayene teçhizatının karakterizasyonu ve doğrulanması -Bölüm 3: Birleşik teçhizat
EN 12223 - Tahribatsız muayene - Ultrasonik muayene-Kalibrasyon bloğu No.l için şartname
EN 27963 - Çelik kaynakları - Kaynakların ultrasonik muayenesi için kallbrasyon bloğu No.2
Kaynaklar:
EN 1712 - Kaynakların tahribatsız muayenesi - Kaynaklı birleştirmelerin ultrasonik muayenesi-Kabul seviyeleri
EN 1713 - Kaynakların tahribatsız muayenesi - Ultrasonik muayene - Kaynaklardaki belirtilerin karakterizasyonuEN 1712 - Kaynakların tahribatsız muayenesi - Kaynaklı birleştirmelerin ultrasonik muayenesi
Dökümler:
EN 12680-1- Döküm - Ultrasonik muayene - Bölüm 1: Genel amaçlı çelik dökümler
EN 12680-2- Döküm - Ultrasonik muayene - Bölüm 2: Yüksek gerilmelere maruz kalacak çelik döküm bileşenler
EN 12680-3- Döküm - Ultrasonik muayene - Bölüm 3: Küresel grafitli demir dökümler
Çelik dövmeler:
EN 10228-3- Çelik dövmelerin tahribatsız muayenesi - Bölüm 3: Ferritik veya martensltik çelik dövmelerin ultrasonik muayenesi
EN 10228-4- Çelik dövmelerin tahribatsız muayenesi - Bölüm 4: Östenitik ve östenitik - ferrltik paslanmaz çelik dövmelerin ultrasonik muayenesi
Çelik borular:
EN 10246-9 - Toz altı kaynağı yapılmış çelik borularda boyuna ve/veya enine kusurların tespiti için otomatik ultrasonik muayene
Çelik çubuklar:
EN 10308 - Tahribatsız muayene - Çelik çubukların ultrasonik muayenesi
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder